วันจัน

วันนี้อาทิตย์ 18 มิถุนายน 2566 ต้องบันทึกไว้ว่าเอาต้นจันมาปลูกไว้ในสวน จริงๆ แล้วเป็นต้นที่สามแล้วหล่ะที่เอามาปลูกในสวน แต่ว่าสองต้นแรกที่ปลูกไปก่อนหน้านี้เสียชีวิตไปเพราะว่าช่วงต้นปีน้ำขังอยู่นานเลย ปกติต้นจันเป็นไม้แม้จะโตช้าแต่ก็ทนสภาพอากาศได้ดีนะ

ต้นจันทีเอามาปลูกนี้เป็นต้นจันที่ขึ้นมาจากเม็ดของต้นจันประจำตระกูลนะ แม่ของผู้เขียนไปเห็นต้นจันต้นนี้งอกขึ้นมาหลังบ้าน ก็เลยไปถอนมาแล้วก็วางใส่ขวดโหลแล้วใส่น้ำแช่เอาไว้หลายเดือนแล้ว มันก็ไม่ตายนะ

วันนี้ที่บ้านและญาติๆ ทำบุญไหว้เจดีย์บรรพบุรุษกัน โดยปกติแล้วพวกเราจะทำบุญกันในช่วงเดือนเมษา เลือกเอาวันที่สะดวกแต่ว่าส่วนใหญ่ก็จะใกล้กับสงกรานต์หรือช่วงเชงเม้ง แต่ว่าปีนี้ด้วยคุณอาที่มักเป็นหัวแรงในการจัดงานไม่สบาย เข้าๆ ออกๆ โรงพยาบาล และลูกๆ หลานๆ ก็ไม่ว่างกันก็เลยคิดว่าจะไม่จัดงานแล้ว

แต่ว่าเมื่อวันเสาร์อยู่ๆ อามาบอกว่าพรุ่งนี้จะทำบุญให้เจดีย์บรรพบุรุษกันหน่อย พอวันอาทิตย์พวกเราก็เลยเตรียมของไหว้กันอย่างง่ายๆ ไหว้กันตอนเช้า โดยปีนี้ก็ไม่ได้นิมนต์พระมา เพราะลูกหลานที่ว่างมาก็มีกันไม่กี่คน

หลังจากไหว้เจดีย์เสร็จแล้ว อาก็ให้ผู้เขียนไปช่วยเปลี่ยนผ้าสามสีที่พันต้นจันเอาไว้ ซึ่งใช้ผ้ายาวผืนละ 5 เมตรนะถึงจะพันต้นจันได้รอบ ก็คิดว่าต้นจันคงมีเส้นรอบวง 4 เมตร คิดเอาเองหล่ะกันว่าจะมีอายุเท่าไหร่ ผู้เขียนวิ่งเล่นกับต้นจันนี้มาตั้งแต่เล็ก ต้นจันตอนนันก็ใหญ่แล้ว และก็สูงกว่าปัจจุบันด้วย แต่ว่าตอนหลังต้องแต่งให้ต้นเตี้ยลงหน่อยเพราะกลัวจะโค่นลงมา

บรรพบุรุษของพวกเราอพยพเข้ามาอยู่เมืองไทยราวปี 2380-2400 แล้วก็มาตั้งรกรากกันอยู่ข้างๆ ต้นจันต้นใหญ่นี้ ผู้เขียนคิดว่าตอนนั้นต้นจันนี้ก็น่าจะต้นใหญ่แล้วหล่ะ และน่าจะอยู่ก่อนบรรพบุรุษคนแรกของบ้านจะมาถึงด้วย

หลังจากนั้นลูกๆ หลานๆ ก็อาศัยพื้นที่บริเวณรอบๆ ต้นจันนี้ปลูกบ้านกัน ต้นไม้นี้ก็เลยกลายเป็นสัญลักษณ์ที่มีชีวิตประจำตระกูลไป

หลายปีหลังมานี่ ปกติแล้วพี่ชายของผู้เขียนมักจะเป็นคนมาเปลี่ยนผ้าสามสีให้ต้นจัน เพราะคนนั้นเป็นคนที่ชอบเรื่องจิตวิญญาณอะไรที่เกินกว่าจะอธิบายด้วยวิทยาศาสตร์ ก็เลยมักจะรับบทผู้สื่อสารกับบรรพบุรุษและวิญญาณทั้งหลายไป แต่ว่าปีนี้เนื่องจากเขาไม่ค่อยแข็งแรง ผู้เขียนซึ่งไม่เชื่ออะไรแนวนี้เลยก็เลยต้องรับหน้าที่เปลี่ยนผ้าสามสีพันให้ต้นจัน โดยปีนี้ไปซื้อผ้าสีขาว สีส้ม สีเหลืองผ้าพันเอาไว้ แล้วก็จุดธูปไหว้หน่อย โดยขอพรให้ทุกคนในตระกูลมีสุขภาพที่แข็งแรงและอายุยืนกัน

หลังจากงานในตอนเช้า ก็เลยนึกขึ้นได้ว่ามีต้นจันที่แม่เลี้ยงเอาไว้ในขวดแก้ว ก็เลยคิดว่าวันนี้จะเป็นวันดีแหละ ที่จะปลูกต้นจัน ก็เลยเอาต้นจันต้นนี้มาปลูกไว้ที่สวนแห่งนี้

เผื่อว่าวันหนึ่งลูกหลานมาเห็นก็จะได้รู้ว่าต้นจันนี้ปลูกเมื่อไหร่ และมาจากไหนนะ ...

D'où venons-nous ? Que sommes-nous ? Où allons-nous ?

Where Do We Come From? What Are We? Where Are We Going?

พวกเรามาจากไหน ? พวกเราเกิดมาทำไม ? และพวกเรากำลังจะไปไหน

นี่แหละคำถามที่มนุษย์เราถามหาคำตอบกันรุ่นแล้วรุ่นเล่า ... ผู้เขียนก็ตามหาคำตอบนี้อยู่เช่นกัน แต่ว่าชีวิตนี้ได้คำตอบหนึ่งว่า เกิดมาเพื่อปลูกต้นจันต้นนี้ และหวังว่าจะทิ้งอะไรไว้ที่มีประโยชน์ให้คนรุ่นต่อไปไขปริศนากันต่อไป